کتابخانه های روستایی: پایگاههای فرهنگی-اجتماعی
در حوالی مرز استان سمنان و خراسان رضوی و یکی از توابع شهرستان میامی، روستایی تاریخی فریومد قرار دارد. این روستا ، خاستگاه شخصیت های برجسته ادبی و تاریخی همچون ابن یمین است. علاوه بر این فرومد به دلیل واقعشدن در مسیر جاده ابریشم و از لحاظ تاریخی نیز دارای اهمیت فراوانی است. در حال حاضر نیز این روستا توانسته است، فرهیختگان زیادی را تربیت و به جامعه تحویل دهد.
کتابخانه روستایی این یمین فریومدی واقع در روستای فریومد از توابع شهرستان میامی، با مسئولیت خانم مرضیه بهادری و با اجرا و انجام فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی متنوع و متعدد، توانسته است، جایگاه شایستهای در بین اهالی به ویژه کودکان و نوجوانان پیدا کند. البته حضور مسئول کتابخانه در بین اعضای شورای اسلامی روستا به عنوان عضوی از این شورا و رایزنیهای مختلف فرهنگی و اعتماد مردم روستا به ایشان، خود دلیلی بر موفقیت ایشان در حوزه فرهنگی است. به همین منظورگزارش کوتاهی از فعالیتهای این کتابخانه به شرح ذیل بیان مینماییم:
کتابخانه روستایی این یمین در سال1373 با زیربنا 225 متر و مساحت 1356 متر بنا شده است. این کتابخانه تاکنون یک دوره به جشنواره روستاهای دوستدار کتاب راه پیدا کرده است و مجری طرحهای مختلف کتابخوانی از جمله طرح« با هم بخوانیم» بوده است.
با تغییر کارکرد سنتی کتابخانهها به شیوههای امروزی و مدرن، این کتابخانه نیز توانسته است، جایکاه و کارکرد مطلوب خود را داشته و با توجه به موقعیت جغرافیایی این روستا و وجود روستاهای متعدد و پرجمعیت در همسایگی این روستا که از نعمت داشتن کتابخانه محروم بودهاند، خانم بهادری، مسئول این کتابخانه با وسیله نقلیه شخصی خود، بدون هیچ چشمداشتی، کتاب را به دست کودکان آن روستاها میرساند.
با شیوع و همهگیری ویروس کرونا، این کار ادامه یافت؛ ولی فعالیتهای فرهنگی این کتابخانه با چالش جدی، ترس مخاطبین از حضور در برنامههای حضوری فرهنگی مانند نشستهای کتابخوان و... شد. و البته این ترس و تهدید، تبدیل به فرصتی برای حضور در فضای مجازی شد. با تغییر رنگبندی کرونایی، زمینه حضور اعضا به صورت محدود و مشروط و رعایت پروتکلهای بهداشتی فراهم شد؛ ولی همچنان فضای مجازی در کنار برنامههای حضوری کتابخانه قرار دارد.
برگزاری برنامههای فرهنگی مانند جلسات مطالعاتی، نشست کتابخوان کتابخانه ای، برنامههای مناسبتی مختلف، مسابقات کتابخانه ای، نمایشگاه کتاب از منابع کتابخانه ای، معرفی کتاب و اجرای برنامههای مختلف برای کودکان اعم از قصهگویی، کاردستی، اوریگامی نمونهای از این فعالیتها هستند.
از دیگر فعالیتهای شاخص کتابخانه این روستا، تشکیل محفل ادبی این یمین با حضور شاعران و ادیبان روستای فرومد است که به صورت منظم برنامههای شعرخوانی آن در فضای مجازی و در محل کتابخانه تشکیل میشود.
همچنین مسئول کتابخانه ابن یمین، با رعایت پروتکل های بهداشتی کلاس های متنوعی مانندکلاس کار با خمیر گل چینی و عروسک سازی،کلاس آموزش نمددوزی،کلاس کاردستی و نقاشی را برای کودکان و نوجوانان برگزار می کند .کلاس هایی که کودکان و نوجوانان از این کلاس ها بسیار استقبال می کنند و برگزاری این کلاس ها در جهت شکوفایی خلاقیت کودکان و نوجوانان بسیار موثر میباشد.
کتابخانه ابن یمین فریومدی در زمان همهگیری ویروس کرونا ، نهایت بهرهبرداری را انجام داد و از محدودیت های کرونایی کتابخانه ها برای زیباسازی فضای داخلی و بیرونی کتابخانه استفاده کرد. در این ایام شخم زدن باغچه ها، هرس کردن درختان ،رنگ آمیزی و زیباسازی اتاق کودک،رنگ آمیزی و نقاشی بخش نوجوان و قسمتی از سالن اصلی کتابخانه از اقدامات انجام شده این دوران است که با هزینه ای بالغ بر یک میلیون تومان که توسط خیرین کتابخانه و دهیاری تهیه شده بود، انجام داده شد. نکته قابل توجه در این موضوع استفاده از ظرفیت اعضای کتابخانه به ویژه نوجوانان در زمینه رنگآمیزی ها و نقاشی ها کتابخانه است که زمینه پیوند بیشتر اعضا با کتابخانه شده است.
کتابخانه ابن یمین فریومدی در کنار فعالیتهای فرهنگی متنوع و متعدد خود، توانسته است با بهرهگیری از ظرفیت خیرین و اعضای کتابخانه به مناسبت های مختلف بسته های کمکمعیشتی برای نیازمندان تهیه کند و در تازهترین اقدام خود توانسته در قالب بسته های کمکی مهرانه به مناسبت شروع سال تحصیلی بسته های لوازمالتحریر شامل کیف و لوازم تحریر برای کودکان نیازمند تهیه و توزیع کند که هزینه خرید این اقلام درحدود دو میلیون تومان برآورد شده است.
اینها نمونه کوچکی از اقدامات یک پایگاه فرهنگی در یک روستای دورافتاده و محروم است که توانسته با کارکردهای متنوع فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی خود در کنار نیروهای کتابدار علاقمند و فعال، سبب پیوند مخاطب با کتابخانه شود که این حرکت در آینده نهچندان دوری سبب تربیت نسلی کتابخوان خواهد شد. و این کتابخانه ، نمونه کوچکی از هزاران روشنایی روزنه امید در درون کودکان روستایی است که توجه بیشتر مسئولان به این مناطق را میطلبد.